Stres to reakcja organizmu na sytuacje zakłócające jego równowagę, które są trudne lub przekraczają nasze możliwości radzenia sobie. Te sytuacje, które powodują stres, nazywamy stresorami. Mogą one pochodzić z różnych źródeł, takich jak hałas, tłok, choroby, katastrofy naturalne, brak pracy, ciąża, problemy rodzinne, strata bliskiej osoby lub przestępczość.
Kiedy stres szkodzi?
Do pewnego stopnia nasilenia, stres może być dla człowieka bodźcem mobilizującym do działania. Bez doświadczania go, nie moglibyśmy podejmować wielu działań i wyzwań, a także brakowałoby nam motywacji. Jest to tak zwany eustres. Gdy jednak stres, czyli innymi słowy napięcie psychiczne spowodowane wystąpieniem bodźca, jest zbyt silny i przekracza nasze możliwości radzenia sobie w danej sytuacji, wówczas mówimy o stresie szkodliwym dla naszego zdrowia. Dzieje się tak również wtedy, gdy sytuacja stresogenna trwa zbyt długo, prowadząc do stanu wyczerpania psychicznego i fizycznego. Jest to tak zwany dystres.
Badania wykazują, że największe trudności w radzeniu sobie ze stresem wiążą się z śmiercią partnera/małżonka oraz rozwodem. Również utrata lub zmiana pracy powodują ogromne napięcie psychiczne. Ciekawym zjawiskiem jest to, że nawet radosne wydarzenia, takie jak ślub czy urlop również mogą być źródłem stresu, ponieważ pozytywne, ale intensywne emocje również mogą wytrącać nas z równowagi.
Fazy stresu
Badacz zjawiska stresu — Hans Hugo Selye — wyróżnił trzy fazy tego zjawiska:
- reakcja alarmowa — cechuje ją zaskoczenie spowodowane nową sytuacją oraz podjęcie wysiłku przeciwdziałania i obrony.
- stadium odporności — organizm próbuje zaadaptować się do nowych warunków, ale jeśli nie poradzi sobie ze stresorem, wówczas następuje faza trzecia.
- stadium wyczerpania — organizm będący w stanie stałego pobudzenia w końcu wyczerpuje swoje siły obronne. Skrajne wyczerpanie stresem może prowadzić do zaburzeń psychosomatycznych.
Jak radzić sobie ze stresem?
Możemy zapobiegać groźnym skutkom przewlekłego stresu starając się prowadzić zdrowy tryb życia i włączając aktywność fizyczną do dnia codziennego. Zdarza się jednak, że to nie wystarcza. Wówczas można rozważyć skorzystanie z pomocy specjalisty. Pomoc psychologiczną oferują ośrodki psychoterapii w całej Polsce. W Krakowie jest to m.in. Centrum Dobrej Terapii.
Psychoterapia jest sposobem nie tylko leczenia skutków chronicznego stresu — uczy także technik radzenia sobie w stresujących warunkach. Można więc powiedzieć, że terapia wyposaża w narzędzia, które dają możliwość radzenia sobie ze stresem oraz zapobiegania nawrotom objawów spowodowanych przez stres.
